DHARMA WACANA SINGKAT BAHASA BALI SMA
Swadharmaning
yowana mangda maparilaksana nganutin sesana
Kadasarin
antuk Tri Hita karana
Om
Swastiastu
Om
awighnam astu nama sidham
Om
gurur brahma, om gurur wisnu, om gurur maheswara gurur sat sat param Brahman
tas mahe sri guruwe ya namah.
Sane
maartos :
Dumogi
Ida Sang Hyang Widhi Wasa sane manifestasinyane dados Dewa Brahma, Dewa Wisnu
lan Mahadewa sueca ngicenin kerahayuan lan kasukertan ring jagate
Iraga
maurip ring jagat Bali, wenten akeh pisan budaya, tradisi lan pageh ring nuansa
adat. Mawinan punika, jagat baline sampun kaloktah ring dura Negara antuk pulo
seribu pura.
Nah
mangkin sapasira sane nenten uning napi nike Pura? Pura inggih punika genah
suci umat hindu sane kaanggen genah ngaturan sembah bhakti majeng ring Ida Sang
Hyang Widhi Wasa. Rikala iraga kapura, sane patut iraga bakta lan uratiang
inggih punika sarana upacara lan busana mangda manut ring sesana lan pakem
pakem ring Bali utamaning ring desa adat iraga soang soang.
Nanging
ring jaman kaliyuga sakadi mangkin,moralitas para yowana sampun sayan sayan
rered minakadi para yowanane nenten uning ring ajahan ajalah agama. Contonyane
akeh yowanane nenten uning teges tri hita karana, mangkin titiang pacang
metaken ngeninin indik tri hita karana, napi artos tri hita karana?
Tri
Hita Karana kawangun antuk tiga kruna, Tri mateges tiga , Hita mateges kasukertan,
lan karana mateges makawinan. Nah mawinan punika tri hita karana inggih punika
tiga indik sane patut aptiang iraga manda polih kasukertan ring jagate. Tri
hita Karana kepah dados tiga, inggih punika :
1. Pahrayangan
inggih punika paiketan manusa sareng Ida sang Hyang Widhi
2. Pawongan
inggih punika paiketan manusa sareng manusa
3. Palemahan
inggih punika paiketan manusa sareng bhuta utawi lingkungan
Ngelantur saking wicara punika, nenten manten
moral para yowana sane sampun rered nanging makeh yowanane sane sampun
kapengaruhin antuk tren globalisasi, Utamane tata busana para yowana sane
nenten manut ring pakem. Napike teges mabusana adat ka pura sane patut?
Nah
mabusana adat ka pura sane becik lan patut ring pakem inggih punika busana adat
sane nganggen konsep Tri Angga lan mangda manut susila manut ring etika lan nganyerminang
kesanthian. Konsep tri angga kepah dados tiga :
1. Ring
Ulu utawi Prabu ( Dewa Angga )
Ring ulu genah Ida sang hyang, lianan ring punika majeng
ring para lanang nganggen udeng utawi
destar sane mateges ngiket manah mangda nenten makayun sane negatif lan rikala
iraga pacang ngunggahang sembah bhakti mangda nganggen destar sane mawarna
putih. Lekuk sane ring tengen mangda lebih tegeh
ring kiwa mawinan tengen symbol dharma lan kiwa symbol adharma. muncuk
kain marep kaurdah symbol manah iraga mangda beneng majeng ring ida sang hyang
widhi wasa.
Yening sane istri
ngaiket rambutnyane mangda becik yening kacingakin. Niki simbol utawi cirri pahrayangan
ring tri hita karana.
2. Ring
Madya utawi raga (Manusa Angga )
Nyiriang manusa punika utawi paiketan
manusa sareng manusa, tetujonnyane mangda manut ring sesana utawi susila lan
nincapang bhakti iraga rikala ngunggahang sembah bhakti. Para lanang lan istri
ngangge kuaca mawarna putih.
3. Ring
Adah utawi bagian pinggang-cokor ( Manusa Angga )
Paiketan antuk manusa sareng alam lan
para bhuta, lianan ring punika para istri ngangge kamen lan saput utawi
selendang lan para lanang nganggen kamen lan umpal lan saput lambe mangda
ngawangun paiketan sane harmonis sareng bhuta utawi alam.
Ring Kitab Maitreyi upanisad, munggah
ring sloka maitreyi upanisad 2.1 :
“Deho Devalayah proktah sa jivah kevalah
sivah”
Sane mateges :
Badan adalah pura,altar, tempat suci yang diresapi
dan atma adalah Tuhan Yang Maha Esa.
Ring sloka punika
mateges iraga dados jatma dados yowana mesti tetep nyaga angga iraga lan tetep
sayaga mangda nenten kapengaruhin antuk budaya luar sane masifat negatif
lan nincapang rasa bhakti iraga majeng ring Ida sang hyang widhi wasa
mangda ngamolihang kauripan sane shanti
jagadhita madasar tri hita karana.
Gunung Agung ring Amlapura
Kiranglangkung nunas ampura
“OM Santih, Santih, Santih OM”
Comments
Post a Comment