DHARMA WACANA SINGKAT BAHASA BALI SMA

 

Swadharmaning yowana mangda maparilaksana nganutin sesana

Kadasarin antuk Tri Hita karana

Om Swastiastu

Om awighnam astu nama sidham

Om gurur brahma, om gurur wisnu, om gurur maheswara gurur sat sat param Brahman tas mahe sri guruwe ya namah.

 

Sane maartos :

Dumogi Ida Sang Hyang Widhi Wasa sane manifestasinyane dados Dewa Brahma, Dewa Wisnu lan Mahadewa sueca ngicenin kerahayuan lan kasukertan ring jagate

 

Iraga maurip ring jagat Bali, wenten akeh pisan budaya, tradisi lan pageh ring nuansa adat. Mawinan punika, jagat baline sampun kaloktah ring dura Negara antuk pulo seribu pura.

Nah mangkin sapasira sane nenten uning napi nike Pura? Pura inggih punika genah suci umat hindu sane kaanggen genah ngaturan sembah bhakti majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa. Rikala iraga kapura, sane patut iraga bakta lan uratiang inggih punika sarana upacara lan busana mangda manut ring sesana lan pakem pakem ring Bali utamaning ring desa adat iraga soang soang.

Nanging ring jaman kaliyuga sakadi mangkin,moralitas para yowana sampun sayan sayan rered minakadi para yowanane nenten uning ring ajahan ajalah agama. Contonyane akeh yowanane nenten uning teges tri hita karana, mangkin titiang pacang metaken ngeninin indik tri hita karana, napi artos tri hita karana?

 

Tri Hita Karana kawangun antuk tiga kruna, Tri mateges tiga , Hita mateges kasukertan, lan karana mateges makawinan. Nah mawinan punika tri hita karana inggih punika tiga indik sane patut aptiang iraga manda polih kasukertan ring jagate. Tri hita Karana kepah dados tiga, inggih punika :

1.      Pahrayangan inggih punika paiketan manusa sareng Ida sang Hyang Widhi

2.      Pawongan inggih punika paiketan manusa sareng manusa

3.      Palemahan inggih punika paiketan manusa sareng bhuta utawi lingkungan

 

 Ngelantur saking wicara punika, nenten manten moral para yowana sane sampun rered nanging makeh yowanane sane sampun kapengaruhin antuk tren globalisasi, Utamane tata busana para yowana sane nenten manut ring pakem. Napike teges mabusana adat ka pura sane patut?

Nah mabusana adat ka pura sane becik lan patut ring pakem inggih punika busana adat sane nganggen konsep Tri Angga lan mangda manut susila manut ring etika lan nganyerminang kesanthian. Konsep tri angga kepah dados tiga :

 

1.      Ring Ulu utawi Prabu ( Dewa Angga )

Ring ulu genah Ida sang hyang, lianan ring punika majeng ring para lanang nganggen udeng  utawi destar sane mateges ngiket manah mangda nenten makayun sane negatif lan rikala iraga pacang ngunggahang sembah bhakti mangda nganggen destar sane mawarna putih.  Lekuk sane ring tengen mangda  lebih tegeh  ring kiwa mawinan tengen symbol dharma lan kiwa symbol adharma. muncuk kain marep kaurdah symbol manah iraga mangda beneng majeng ring ida sang hyang widhi wasa.

Yening sane istri ngaiket rambutnyane mangda becik yening kacingakin. Niki simbol utawi cirri pahrayangan ring tri hita karana.

2.      Ring Madya utawi raga (Manusa Angga )

Nyiriang manusa punika utawi paiketan manusa sareng manusa, tetujonnyane mangda manut ring sesana utawi susila lan nincapang bhakti iraga rikala ngunggahang sembah bhakti. Para lanang lan istri ngangge kuaca mawarna putih.

3.      Ring Adah utawi bagian pinggang-cokor ( Manusa Angga )

Paiketan antuk manusa sareng alam lan para bhuta, lianan ring punika para istri ngangge kamen lan saput utawi selendang lan para lanang nganggen kamen lan umpal lan saput lambe mangda ngawangun paiketan sane harmonis sareng bhuta utawi alam.

 

Ring Kitab Maitreyi upanisad, munggah ring sloka maitreyi upanisad 2.1 :

“Deho Devalayah proktah sa jivah kevalah sivah”

 

Sane mateges :

Badan adalah pura,altar, tempat suci yang diresapi dan atma adalah Tuhan Yang Maha Esa.

 

Ring sloka punika mateges iraga dados jatma dados yowana mesti tetep nyaga angga iraga lan tetep sayaga mangda nenten kapengaruhin antuk budaya luar sane masifat  negatif  lan nincapang rasa bhakti iraga majeng ring Ida sang hyang widhi wasa mangda ngamolihang  kauripan sane shanti jagadhita madasar tri hita karana.

 

Gunung Agung ring Amlapura

Kiranglangkung nunas ampura

 

“OM Santih, Santih, Santih OM”

Comments

Popular posts from this blog

LEMBAGA PERKREDITAN DESA

ESSAY EKONOMI KREATIF

OTONOMI DAERAH DALAM PERSPEKTIF UU NO 23 TAHUN 2021